Almanasi Vukovog doba
Deretić, Jovan
|
Izdavač:Beograd: Institut za književnost i umetnost, Vuk Karadžić; Oznake: |
Sažetak:
Delo Jovana Deretića Almanasi Vukovog doba objavljeno je 1979. godine u okviru „Bele serije“ Instituta za književnost i umetnost kao jedna od prve tri knjige projekta „Istorija srpske književne periodike“, pokrenutog deset godina ranije. Predmet istraživanja predstavljaju publikacije godišnje periodike koja je izlazila u prvoj polovini 19. veka – almanasi, zabavnici i kalendari. Korpus čini šesnaest periodika: Zabavnik (Kulturni dodatak Novina Serbskih iz carstvujuščeg grada Vijene), Danica, Banatski almanah, Talija, Cveće, Serbska pčela, Serbski rodoljubac, obnovljeni Zabavnik, Grlica, Srbska zora, Uranija, Golubica, Bačka vila, Dragoljub, Avala i Srpsko-dalmatinski magazin, a istraživanje je predstavljeno u okviru četiri poglavlja organizovanih prema hronološkom principu izlaženja periodika. Deretić najpre opisuje građu kontekstualizujući osnovne informacije u niz kulturno-istorijskih okolnosti koje su odredile svaki od pojedinačnih periodika, a zatim istu građu obrađuje analitički, dajući presek kroz prizmu tematske i žanrovske analize. Otuda se, sa jedne strane, metodološki pristup Deretićevog istraživanja može odrediti kao (neo)pozitivistički, a sa druge, kao strukturalistički sa akcentom na žanrovskoj analizi.
Almanasi Vukovog doba objavljeni su istovremeno kada i knjiga Vase Milinčevića Na raskršću epoha i knjiga Vladimira Jovičića Časopis Otadžbina 1875–1892, i ove tri knjige se mogu smatrati prvim teorijskim monografijama u okviru Projekta za proučavanje periodike. Ukoliko se zanemari profil periodičkih publikacija, kao i žanrovske i tematske raznovrsnosti obuhvaćene u ove tri monografije, a pažnja se usredsredi samo na hronološki princip pri odabiru korpusa i proučavane građe iz periodike, jasno se vidi da su Almanasi Vukovog doba sa obuhvaćenim vremenskim periodom od 1815. do 1847. (odnosno do 1873. godine tj. godine kada je prestao da izlazi Srpsko-dalmatinski magazin), Na raskršću epoha sa obuhvaćenim vremenskim periodom od 1850. do 1860. godine, i Jovičićeva monografija posvećena Otadžbini sa obuhvaćenim vremenskim periodom od 1875 do 1892. godine, izašle zapravo kao prve tri knjige ovog novopokrenutog Projekta Instituta za književnost i umetnost. Time je realizovan jedan deo istraživačkog plana Projekta, koji je u programskoj platformi formulisanoj u „Elaboratu za istoriju srpske književne periodike“ predstavljen u poglavlju „Periodizacija“ i označen od broja II (1813–1850) do V (1875–1895) .
Ključne reči:
godišnja periodika, almanah, zabavnik, kalendar, romantizam, predromantizam
